Немат Келімбетовтің «Үміт үзгім келмейді» атты повесін құрылымы, тақырыбы және стильдік тұрғысынан талдау
3 11
Кілт сөздер:
қазақ әдебиетінде проза, психологиялық әдеби шығарма, әдеби талдау, өмірбаян, реализм.Аңдатпа
Қазақтың қаламы қарымды жазушысы Немат Келімбетовтің «Үміт үзгім келмейді» атты шығармасында психологиялық тұрғыдан автордың басынан өткен күндері баяндалады. Оғиға желісінде төсек тартып жатқан науқастың жұбайына деген сүйіспеншілігі мен құрметі, сырқат адамның өмір сүруге деген талпынысы суреттеледі. Оқиға желісінде отбасындағы адалдық пен достардың сыйластығы түрлі мысалдармен сәтті ашылған. Сонымен қатар қоғамдағы опасыздық пен мейірімсіздікке қатысты оқиғалар да сипатталған. Автор айналасындағы адамдардың өмірін өз естеліктерімен бірге шынайы бейнелеген. Аталған шығарма әлемнің көптеген тілдеріне аударылған. Зерттеуімізде шығарманың түрікше аудармасы қарастырылып, әдеби мәтіндегі идеал адамның сипатын көрсетуді, сондай-ақ, бейнеленген әлеуметтік оқиғалардың ерекшеліктерін сипаттауды мақсат еттік. Түркиялық әдебиеттанушы, профессор Шериф Акташтың көркем шығарманы талдау әдісі арқылы мәтіннің құрылымы мен құрылымға қатысты негізгі элементтері сипатталды. Оқиға желісіндегі отбасындағы сыйластық, адал жолдас, науқастың психологиясы, дәрігерлердің міндеті, адамдар арасындағы қарым-қатынас, жанашырлық, көмек көрсету, батырлық, бүлік, оқу мен жазуға дағдылану, т.б. тақырыптар айшықталып, мәтіннің идеологиясы, құрылымы, тақырыбы, тіл мен баяндалу ерекшеліктері көрсетілді.
Әдебиеттер тізімі
KAYNAKLAR
Aktaş Ş. Anlatma Esasına Bağlı Metinlerin Tahlili. Teori ve Uygulama. – Ankara: Kurgan Edebiyat, 2013. – 220 s.
Nurpeyisov A. Asalet // Kit.: Yaşlılık. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 127–130.
Elüvbayev S. Zırh veya Bir Sebat ve Aşk Hikâyesi // Kit.: Yaşlılık. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 131–142.
Nurşayıkov A. Yiğitlik ve Bilgelik Destanı // Kit.: Yaşlılık. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 143–148.
Hamzabekulı D. Gurur ve Eğitim Yüksekokulu // Kit.: Yaşlılık. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 165–172.
Abdurahman S. Maneviyat Sırrı ve Manevi Şiir // Kit.: Yaşlılık. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 173–184.
Kanatbayev D. Yiğitliğin Mihenk Taşı // Kit.: Yaşlılık. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 184–188.
Majenkızı R. Dünya Okuyucuları için Ortak Kitap // Kit.: Yaşlılık. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 189–190.
Kara A. Nemat Ağabey Türk Halklarının Kalbinde Sonsuza Dek Yaşayacak // Kit.: Yaşlılık. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 219–222.
Mamet S. Kelimbetov Mücizesi // Kit.: Yaşlılık. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 223–226.
Bingshi Y. Yılmaz Ruhun Sahibi // Kit.: Yaşlılık. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 235–236. 12. Haidu Zh. Berraklık ve Saflıktan Doğan Eser // Kit.: Yaşlılık. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 237–240.
Әбдезұлы Қ. Профессор Немат Келімбетов және қазіргі қазақ руханияты // ҚазҰУ Хабаршысы. – 2010. – №4. – Б. 3–5.
Çetin N. Roman Çözümleme Yöntemi. – Ankara: Öncü Kitap Yayınları, 2009. – 304 s. 15. Zhiyenbayev Y., Baktiyaruly I. Nemat Kelimbetov’un Ümit Romanında İnsan // Türkoloji. – 2019. – №94. – S. 130–141.
Kelimbetov N. Ümit / Türkçeye aktaran: Gulnar Kara. – İstanbul: Selenge Yayınları, 2010. – 197 s.
Aktaş Ş. Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. 6. Baskı. – Ankara: Akçağ Yayınları, 2003. – 160 s.
Aktaş Ş. Şiir tahlili. Teori-Uygulama. – Ankara: Akçağ Yayınları, 2009. – 479 s.
REFERENCES
Aktaş Ş. Anlatma Esasına Bağlı Metinlerin Tahlili. Teori ve Uygulama [Analysis of Texts Based on Narration. Theory and Practice]. – Ankara: Kurgan Edebiyat, 2013. – 220 s. [in Turkish]
Nurpeyisov A. Asalet // Kit.: Yaşlılık [Nobility // In: Old Age]. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 127–130. [in Turkish]
Elüvbayev S. Zırh veya Bir Sebat ve Aşk Hikâyesi // Kit.: Yaşlılık [Armor or A Story of Perseverance and Love // In: Old Age]. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 131–142. [in Turkish]
Nurşayıkov A. Yiğitlik ve Bilgelik Destanı // Kit.: Yaşlılık [The Epic of Valor and Wisdom // In: Old Age]. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 143–148. [in Turkish]
Hamzabekulı D. Gurur ve Eğitim Yüksekokulu // Kit.: Yaşlılık [School of Pride and Education // In: Old Age]. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 165–172. [in Turkish]
Abdurahman S. Maneviyat Sırrı ve Manevi Şiir // Kit.: Yaşlılık [The Secret of Spirituality and Spiritual Poetry // In: Old Age]. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 173–184. [in Turkish]
Kanatbayev D. Yiğitliğin Mihenk Taşı // Kit.: Yaşlılık [The Touchstone of Valor // In: Old Age]. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 184–188. [in Turkish]
Majenkızı R. Dünya Okuyucuları için Ortak Kitap // Kit.: Yaşlılık [A Common Book for Readers of the World // In: Old Age]. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 189–190. [in Turkish]
Kara A. Nemat Ağabey Türk Halklarının Kalbinde Sonsuza Dek Yaşayacak // Kit.: Yaşlılık [Brother Nemat Will Live Forever in the Hearts of the Turkish Peoples // In: Old Age]. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 219–222. [in Turkish]
Mamet S. Kelimbetov Mücizesi // Kit.: Yaşlılık [The miracle of Kelimbetov // In: Old Age]. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 223–226. [in Turkish]
Bingshi Y. Yılmaz Ruhun Sahibi // Kit.: Yaşlılık [The Owner of an Indomitable Spirit // In: Old Age]. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 235–236. [in Turkish]
Haidu Zh. Berraklık ve Saflıktan Doğan Eser // Kit.: Yaşlılık [A Work Born of Clarity and Purity // In: Old Age]. – İstanbul: Artus Basım, 2011. – S. 237–240. [in Turkish]
Abdezuly Q. Professor Nemat Kelіmbetov zhane qazіrgі qazaq ruhaniaty [Professor Nemat Kelimbetov and modern Kazakh spirituality] // QazUU Habarshysy. – 2010. – №4. – B. 3–5. [in Kazakh]
Çetin N. Roman Çözümleme Yöntemi [The Method of Roman Analysis]. – Ankara: Öncü Kitap Yayınları, 2009. – 304 s. [in Turkish]
Zhiyenbayev Y., Baktiyaruly I. Nemat Kelimbetov’un Ümit Romanında İnsan [A Human Being in Nemat Kelimbetov's Novel Hope] // Türkoloji. – 2019. – №94. – S. 130–141. [in Turkish]
Kelimbetov N. Ümit [Hope] / Türkçeye aktaran: Gulnar Kara. – İstanbul: Selenge Yayınları, 2010. – 197 s. [in Turkish]
Aktaş Ş. Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş [An Introduction to the Art of the Novel and the Study of the Novel]. 6. Baskı. – Ankara: Akçağ Yayınları, 2003. – 160 s. [in Turkish]
Aktaş Ş. Şiir tahlili. Teori-Uygulama [Analysis of poetry. Theory-Application]. – Ankara: Akçağ Yayınları, 2009. – 479 s. [in Turkish]
