Қазіргі Қазақстандағы бренд атауларының лингвистикалық ерекшеліктері
10 10
Кілт сөздер:
номинативтік функция, лингвомәдени сәйкестік, прагматоним, қазақстандық брендтер, лексико-семантикалық талдау, мәдени таңбаланғандық, фоносемантика.Аңдатпа
Қазақстанда креативті индустриялар мен тұтынушылық нарықтың белсенді дамуы жағдайында бренд атаулары лингвомәдени сәйкестендіру, прагматикалық позициялау және символдық репрезентация құралы ретінде ерекше маңызға ие болуда. Мақалада қазіргі қазақстандық бренд мәдениетіндегі атауларды құрастырудың тілдік механизмдері қарастырылып, номинативтік функцияның нейминг стратегиялары арқылы қалай жүзеге асырылатыны анықталады. Ономасиологиялық парадигмада номинативтік функция екінші реттік тілдік номинацияның негізгі механизмі ретінде қарастырылады, ол таңбалық өрнек пен денотат арасындағы тұрақты байланысты қалыптастыруға бағытталған, когнитивтік, аксиологиялық және мәдени компоненттермен байытылған. Бұл функция брендтің танымалдылығын қамтамасыз етеді, концептілерді вербализациялайды, тауарды символдық түрде кодтайды және оны бұқаралық санада интерпретациялау бағыттарын белгілейді.
Қазақстандық брендтердің (киім, тағам, косметика, қаржы, технологиялар салаларында) материалдары негізінде номинативтік функцияны жүзеге асырудың әртүрлі тәсілдері анықталды: семантикалық транспаренттілік, этномәдени таңбаланғандық, фоносемантикалық экспрессивтілік және визуалды-графикалық көркемдік. Мысалы, кейбір бренд атаулары метеорологиялық метафораларды белсендіреді, бұл сергектік пен табиғилықты коннотативті түрде білдіреді; дәстүрлі есімдер әйелдік пен сұлулықты бейнелейді; топонимдер мен әмбебап ағылшын лексемаларының үйлесімі жаһандық-локалдық синтез моделін жүзеге асырады; сын есімдер мен әл-ауқатты білдіретін сөздердің үйлесімі қаржы саласындағы ашықтық пен сенімділікті көрсетеді; жоғары эмоционалды жүктемесі бар лексемалар эмоционалды-прагматикалық және метафоралық стратегияларды біріктіреді; шығыс эстетикасымен, жұмсақтықпен және визуалды симметриямен байланысты сөздер жұмсақтық пен сезімталдық әсерін тудырады; исламдағы рухани сыйлық ұғымына негізделген атаулар брендтің этикалық бағдарларын жеткізеді және тұрақты құндылықтық байланыс қалыптастырады.
Осылайша, Қазақстандағы бренд атауларының құрылымында номинативтік функция әртүрлі лингвистикалық механизмдер арқылы жүзеге асырылады: лексико-семантикалық, мәдени таңбаланған, топонимдік, діни-бағалық, фоносемантикалық, мотивациялық және эмоционалды-символдық. Бренд атауы бейтарап номинация ретінде емес, мәдени, этикалық және прагматикалық мағыналарды тілдік форма арқылы жүзеге асыратын көпқабатты когнитивтік құрылым ретінде қызмет етеді.
Әдебиеттер тізімі
СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ
Кубрякова Е.С. Язык и знание: на пути получения знаний о языке: части речи с когнитивной точки зрения. Роль языка в познании мира. – М.: Языки славянской культуры, 2004. – 560 с.
Карасик В.И. Языковой круг: личность, концепты, дискурс. – М.: Гнозис, 2017. – 390 с.
Суперанская А.В. Общая теория имени собственного. – М.: Наука, 2005. – 367 с.
Алпатов В.М. Язык и общество: социолингвистические очерки. – М.: Языки славянской культуры, 2007. – 288 с.
Кожанова Ю.В. Лингвокультурные аспекты номинации в рекламе. – СПб.: Изд-во СПбГУ, 2012. – 210 с.
Гаврилова Г.П. Когнитивные аспекты лингвистической номинации. – Екатеринбург: УрГУ, 2009. – 245 с.
Бабенко Л.Г. Лингвокультурология: учебное пособие. – Волгоград: Изд-во ВолГУ, 2011. – 198 с.
Красных В.В. Этнопсихолингвистика и лингвокультурология. – М.: Гнозис, 2004. – 320 с.
Воркачёв С.Г. Лингвокультурология: учебное пособие. – М.: Изд-во РУДН, 2010. – 256 с.
Котлер Ф. Маркетинг. Менеджмент: экспресс-курс. – СПб.: Питер, 2010. – 384 с.
Темпорал П. Брендинг в Азии: как создать сильный бренд. – М.: Альпина Бизнес Букс, 2008. – 256 с.
Аймагамбетова М.М. Культурные коды в медийном дискурсе Казахстана // Научная перспектива. – 2022. – №5. – С. 22–26.
Абдрахманова Ж., Саурыкова К., Шоибекова Г. Сравнительное исследование казахского туристического дискурса // Вестник КазНУ. Серия филологическая. – 2023. – Т. 189, №3. – С. 181–195.
Шаймерденова Н.Ж. Языковая идентичность в условиях билингвизма: социолингвистические аспекты // Вестник КазНУ. Серия филологическая. – 2021. – №2(186). – С. 45–53.
Смагулова Г.Н. Фразеологизмы как отражение национального менталитета казахского народа. – Алматы: Қазақ университеті, 2021. – 198 с.
Сабитова З.К. Межкультурная коммуникация и лингвокультурная идентичность: казахстанский аспект // Язык и культура. – 2020. – №1(49). – С. 112–120.
Новичихина М.Е. Коммерческая номинация: теория и практика: учебное пособие. – Воронеж: Кварта, 2018. – 246 с.
Ремчукова Е.Н. Массовый лингвокреатив: преодоление стандарта // Вестник РУДН. Серия: Теория языка. Семиотика. Семантика. – 2013. – №2. – С. 83–90. REFERENCES
Kubryakova E.S. Iazyk i znanie: na puti poluchenia znaniy o iazyke: chasti rechi s kognitivnoi tochki zrenia. Rol iazyka v poznanii mira [Language and Knowledge: Towards Understanding Language: Parts of Speech from a Cognitive Perspective. The Role of Language in the Cognition of the World]. – M.: Iazyki slavianskoi kultury, 2004. – 560 s. [in Russian]
Karasik V.I. Iazykovoi krug: lichnost, koncepty, diskurs [The Language Circle: Personality, Concepts, Discourse]. – M.: Gnozis, 2017. – 390 s. [in Russian]
Superanskaia A.V. Obshaia teoria imeni sobstvennogo [General Theory of Proper Names]. – M.: Nauka, 2005. – 367 s. [in Russian]
Alpatov V.M. Iazyk i obshestvo: sociolingvisticheskie ocherki [Language and Society: Sociolinguistic Essays]. – M.: Iazyki slavyanskoi kultury, 2007. – 288 s. [in Russian]
Kozhanova Iu.V. Lingvokulturnye aspekty nominacii v reklame [Linguocultural Aspects of Naming in Advertising]. – SPb.: Izd-vo SPbGU, 2012. – 210 s. [in Russian] 6. Gavrilova G.P. Kognitivnye aspekty lingvisticheskoi nominacii [Cognitive Aspects of Linguistic Nomination]. – Ekaterinburg: UrGU, 2009. – 245 s. [in Russian]
Babenko L.G. Lingvokulturologia: uchebnoe posobie [Linguoculturology: Textbook]. – Volgograd: Izd-vo VolGU, 2011. – 198 s. [in Russian]
Krasnyh V.V. Etnopsiholingvistika i lingvokulturologia [Ethnopsycholinguistics and Linguoculturology]. – M.: Gnozis, 2004. – 320 s. [in Russian]
Vorkachiov S.G. Lingvokulturologia: uchebnoe posobie [Linguoculturology: Textbook]. – M.: RUDN, 2010. – 256 s. [in Russian]
Kotler F. Marketing. Menedzhment: ekspress-kurs [Marketing. Management: Express Course]. – SPb.: Piter, 2010. – 384 s. [in Russian]
Temporal P. Brending v Azii: kak sozdat silnyi brend [Branding in Asia: How to Build a Strong Brand]. – Moscow: Alpina Business Books, 2008. – 256 p. [in Russian]
Aimagambetova M.M. Kulturnye kody v mediynom diskurse Kazakhstana [Cultural Codes in the Media Discourse of Kazakhstan] // Nauchnaia Perspektiva. – 2022. – №5. – S. 22–26. [in Russian]
Abdrahmanova Zh., Saurykova K., Shoibekova G. Sravnitelnoe issledovanie kazahskogo turisticheskogo diskursa [Comparative Study of Kazakh Tourist Discourse] // Vestnik KazNU. Seria Filologicheskaia. – 2023. – T. 189, №3. – S. 181–195. [in Russian]
Shaimerdenova N.Zh. Iazykovaia identichnost v usloviah bilingvizma: sociolingvisticheskie aspekty [Language Identity under Bilingualism: Sociolinguistic Aspects] // Vestnik KazNU. Seriya Filologicheskaia. – 2021. – №2(186). – S. 45–53. [in Russian]
Smagulova G.N. Frazeologizmy kak otrazhenie natsionalnogo mentaliteta kazakhskogo naroda [Phraseologisms as a Reflection of the National Mentality of the Kazakh People]. – Almaty: Qazaq universiteti, 2021. – 198 p. [in Russian]
Sabitova Z.K. Mezhkulturnaia kommunikacia i lingvokulturnaia identichnost: kazahstanskiy aspekt [Intercultural Communication and Linguocultural Identity: The Kazakhstani Aspect] // Iazyk i Kultura. – 2020. – №1(49). – S. 112–120. [in Russian]
Novichihina M.E. Kommercheskaia nominacia: teoria i praktika: uchebnoe posobie [Commercial Naming: Theory and Practice. Textbook]. – Voronezh: Kvarta, 2018. – 246 s. [in Russian]
Remchukova E.N. Massovyi lingvokreativ: preodolenie standarta [Mass Linguistic Creativity: Overcoming the Standard] // Vestnik RUDN. Seria: Teoria iazyka. Semiotika. Semantika. – 2013. – №2. – S. 83–90. [in Russian]
