MAŞHUR JÜSİP KOPEYEV’IN ESERLERİNDE PEDAGOJİK GÖRÜŞLERİN ÖZELLİKLERİ VE BUNLARIN TARİHSEL ÖNEMİ
2 5
Anahtar Kelimeler:
Kopeyev, düşünür, fikir, pedagojik yaklaşım, tarihsel süreklilik.Özet
Makalede günümüz toplumunun bir ihtiyacı olarak, Kazakistan gençliğinin manevi-ahlaki, bilişsel-hümanist kişiliğinin oluşumunda Maşhur Jüsip Kopeyev gibi ilerici düşünürlerin öneminin yaygın ve sistematik bir şekilde kullanılmasının gerekliliği, tarihsel-pratik, bilimsel-pedagojik araştırmalar yürütülerek, bunların modern gereksinimlere uygun olarak analiz edilmesi, sıralanması, işlenmesi, dönüştürülmesi ve geliştirilmesi yoluyla açıklanmaktadır. Kopeyev’in eserlerindeki pedagojik fikirleri analiz edilerek, dünya genelinde insanlığın gelişimine ve Kazak kimliğindeki bilişsel değerlere katkıda bulunma yeteneği tespit edilmektedir.
Maşhur Jüsip Kopeyev’in Doğu halklarının, özellikle de yerli halklarının tarihine, kültürüne, manevi mirasına olan büyük ilgisi ve önemi, antik çağlardan beri şekillenip gelişen ve buna dayalı pedagojik sonuçların aktarımının özellikleri incelenmektedir.
Maşhur Jüsip Kopeyev’in pedagojik görüşleri, Kazak halkının eğitimcileri Şohan Valihanov, Ibıray Altynsarin ve Abay Kunanbayev’in izlediği yönelimlerle de iç içe geçmiştir. Yazar, dünya görüşünün oluşumuna katkıda bulunan çeşitli koşullar üzerinde durarak, genel olarak tarihsel dönemin gerçekliğini ve manevi gelişimini analiz eder. Mirasındaki pedagojik fikirlerin, genç nesilde ulusal eğitimin temellerini oluşturmak ve genç nesillere ahlak, eğitim ve Kazak kimliği bilinci aşılamak için bir temel olarak kullanılmasının büyük önemini vurgular.
Makaledeki bilimsel fikirleri formüle etmek ve doğrulamak için analiz, sistemleştirme ve hermeneutik betimleme yöntemleri kullanılmıştır.
Referanslar
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Ұлттық құрылтайдың «Адал адам – Адал еңбек – Адал табыс» атты үшінші отырысында сөйлеген сөзі. [Электронды ресурс]. URL: https://www.akorda.kz/kz/memleket-basshysy-kasym-zhomart-tokaevtyn-ulttyk-kuryltaydyn-adal-adam-adal-enbek-adal-tabys-atty-ushinshi-otyrysynda-soylegen-sozi-1525727 (қаралған күні 06.01.2025) 2. Көпеев М.Ж. 10 томдық шығармалар жинағы. Т. 1. – Павлодар: Kurulus Ertis BuIldings, 2023. – 274 б.
Қоңыратбаев Ә. М.Ж. Көпеев лирикасы // Қазақ әдебиеті. – 1959. – 19 июнь.
Мәшһүр-Жүсіп Қ. Дін және Мәшһүр-Жүсіп [Электронды ресурс]. URL: https://abai.kz/post/2855 (қаралған күні 06.01.2025)
Көпейұлы М.К. Кәф пен нон. [Электронды ресурс]. URL: https://bilim-all.kz/olen/6546-Kaf-pen-non (қаралған күні 06.01.2025) 6. Көпейұлы М.Ж. Жетпіс бап. – Павлодар: Kurulus Ertis BuIldings, 2021. – 312 б.
Мәшһүр Жүсіп шығармашылығы жайлы ой-пікірлер. [Электронды ресурс]. URL: https://adebiportal.kz/kz/news/view/mashur-zusip-sygarmasylygy-zaily-oi-pikirler__21447 (қаралған күні 08.12.2024) 8. ҚР ҰҒА Ғылыми кітапханасы, сирек кездесетін қолжазбалар қоры, 7 бума. Пәлсапалық негізі // «Мәшһүр Жүсіп оқулары» Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары. – Павлодар: С.Торайғыров атындағы ПМУ, 2001. – Б. 58–124. 9. Исаева Ж.И., Тасполатов Б.Т., Нишанбаева Ю.А. М.Ж. Көпейұлы шығармашылық мұрасындағы лингвомәдени бірліктердің ұлттық сипаты // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2023. – №1(127). – Б. 87–96. https://doi.org/10.47526/2023-1/2664-0686.07
Перден Ұ. Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы әдеби мұраларындағы ұлттық құндылық. [Электронды ресурс]. URL: // https://centre-tur.kz/kk/maqalalar/dasturli-din/mashhur-jusip-kopeiuly-adebi-muralaryndagy-ulttyq-qundylyq-925 (қаралған күні 20.12.2025)
REFERENCES
Memleket basshysy Qasym-Zhomart Toqaevtyn Ulttyq quryltaidyn «Adal adam – Adal enbek – Adal tabys» atty ushіnshі otyrysynda soilegen sozі [Speech of the head of State Kassym-Jomart Tokayev at the third meeting of the National kurultai]. [Electronic resource]. URL: https://www.akorda.kz/kz/memleket-basshysy-kasym-zhomart-tokaevtyn-ulttyk-kuryltaydyn-adal-adam-adal-enbek-adal-tabys-atty-ushinshi-otyrysynda-soylegen-sozi-1525727 (date of access 06.01.2025) [in Kazakh] 2. Kopeev M.Zh. 10 tomdyq shygarmalar zhinagy. T. 1 [Collection of works in 10 volumes. T. 1]. – Pavlodar: Kurulus Ertis BuIldings, 2023. – 274 b. [in Kazakh] 3. Qonyratbaev A. M.Zh. Kopeev lirikasy [Lyrics by M.Zh. Kopeev] // Qazaq adebietі. – 1959. – 19 iiun. [in Kazakh] 4. Mashһur-Zhusіp Q. Dіn zhane Mashһur-Zhusіp [Religion and Mashhur-Jusip]. [Electronic resource]. URL: https://abai.kz/post/2855 (date of access 06.01.2025) [in Kazakh] 5. Kopeiuly M.K. Kaf pen non [Kaf and non]. [Electronic resource]. URL: https://bilim-all.kz/olen/6546-Kaf-pen-non (date of access 06.01.2025) [in Kazakh] 6. Kopeiuly M.Zh. Zhetpіs bap [Article seventy]. – Pavlodar: Kurulus Ertis BuIldings, 2021. – 312 b. [in Kazakh] 7. Mashһur Zhusіp shygarmashylygy zhaily oi-pіkіrler [Thoughts about the work of mashhur Zhusup]. [Electronic resource]. URL: https://adebiportal.kz/kz/news/view/mashur-zusip-sygarmasylygy-zaily-oi-pikirler__21447 (date of access 08.12.2024) [in Kazakh] 8. QR UGA Gylymi kіtaphanasy, sirek kezdesetіn qolzhazbalar qory, 7 buma. Palsapalyq negіzі [Scientific Library of the NAS RK, fund of rare manuscripts, 7 packs. The basis of philosophy] // «Mashһur Zhusіp oqulary» Halyqaralyq gylymi-tazhіribelіk konferencianyn materialdary. – Pavlodar: S.Toraigyrov atyndagy PMU, 2001. – B. 58–124. [in Kazakh] 9. Isaeva Zh.I., Taspolatov B.T., Nishanbaeva Ju.A. M.Zh. Kopeiuly shygarmashylyq murasyndagy lingvomadeni bіrlіkterdіn ulttyq sipaty [National character of linguocultural units in the creative heritage of M. zh.Kopeevich] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2023. – №1(127). – B. 87–96. https://doi.org/10.47526/2023-1/2664-0686.07 [in Kazakh] 10. Perden U. Mashһur Zhusіp Kopeiuly adebi muralaryndagy ulttyq qundylyq [National value in the literary heritage of mashkhur Zhusip Kopeevich]. [Electronic resource]. URL: // https://centre-tur.kz/kk/maqalalar/dasturli-din/mashhur-jusip-kopeiuly-adebi-muralaryndagy-ulttyq-qundylyq-925 (date of access 20.12.2025) [in Kazakh]
