“İSIMSIZ ADAM”: NİKOLAY VEREVOCHKİN’İN HİKÂYESİNDE JEOPOETİK VE KİMLİK KRİZİ
3 7
Anahtar Kelimeler:
jeopoetika, kimlik krizi, mekan, toplumsal faktörler, varoluşçuluk, içgözlem.Özet
Makalede N. Veryovochkin’in “İsimsiz Adam” öyküsü jeopoetik ve kimlik krizi bağlamında incelenmektedir. Yazarın eserindeki ana temalardan biri olan “isimsiz adam” olgusuna özellikle dikkat çekilmektedir. Mekân-zamansal süreklilik ile karakterin öz-kimliği arasındaki ilişki ele alınmaktadır. Şehir, çöl ve yeraltı mekânları yalnızca anlatının mekânı olarak değil, aynı zamanda karakterin iç dünyasını şekillendiren önemli faktörler olarak da değerlendirilmektedir.
Veryovochkin’in karakterlerinin isimlerinin yokluğu veya koşulluluğu, onların sosyo-kültürel çevreden soyutlanmalarını, “benliği” kaybetmelerini yansıtmaktadır. Makale, mekânın karakterin bilinci üzerindeki etkisi, iç dünyasının evrimi, yalnızlık ve yabancılaşma duygusunun ortaya çıkışı gibi yönleri incelemektedir. Yazar, Sovyet sonrası mekândaki kimlik krizinin jeopoetik yaklaşımlarla nasıl tasvir edildiğini analiz etmektedir. Çalışma, mekânsal imgeler ile karakterin öz-kimliği arasındaki ilişkiyi tespit etmemizi sağlayan jeopoetik yaklaşım başta olmak üzere edebi yöntemlere dayanmaktadır. Verevochkin’in mekân tasvir yöntemleri, karakterin içsel krizini derinleştirmekte ve çevresindeki dünyadan soyutlanmasını vurgulamaktadır. Çalışmanın sonucunda, “isimsiz adam” motifinin, 21. yüzyılın başlarındaki Kazak nesrindeki kimlik krizinin bir tezahürü olduğu ve bu nedenle hikâyenin modern edebiyat geleneği bağlamında önemli bir yere sahip olduğu düşünülmektedir.
Referanslar
СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ ЛИТЕРАТУРЫ
Александрова-Осокина О.Н. Вопросы геопоэтики в современном литературоведении // Верхневолжский филологический вестник. – 2020. – №4. – С. 164–171.
Замятин Д.Н. Культура и пространство: Моделирование географических образов. – М.: Знак, 2006. – 488 с.
Ширина В.И. Геопоэтические аспекты художественного текста // Лингвистика. Семиотика. Метапоэтика: сб. науч. тр. / отв. ред. В.П. Ходус. – Ставрополь: Изд-во СКФУ, 2014. – С. 165–169.
Кораблёв А.А. Геопоэтика как философия пространства // Вестник Тверского государственного университета. Серия: Философия. – 2015. – №4. – С. 159–168.
Черняк М.А. Трансформация петербургского текста в прозе XXI века // Вестник Санкт-Петербургского университета. Серия 9. Филология. Востоковедение. Журналистика. – 2014. – №4. – С. 146–153.
Collot M. Pour une géographie littéraire. – Paris: Corti, 2014. – 224 p.
Westphal B. Geocriticism: Real and Fictional Spaces. – New York: Palgrave Macmillan, 2011. – 240 p.
Абаева Г.С. Концепция человека в современной казахской прозе // Ясауи университетінің хабаршысы. – 2018. – №2. – С. 55–62.
Турсунов Е.Д. Проблема идентичности в тюркоязычной литературе // Тюркология. – 2020. – №1. – С. 112–125.
Бахтин М.М. Формы времени и хронотопа в романе // В кн.: Бахтин М.М. Вопросы литературы и эстетики. – М.: Художественная литература, 1975. – С. 234–407.
Бахтикиреева У.М. Творчество как инобытие: Особенности художественной картины мира в прозе Казахстана рубежа XX–XXI веков. – М.: Издательство ИКАР, 2009. – 292 с.
Каскабасов С.А. Казахская несказочная проза. – Алматы: Наука, 1990. – 264 с.
Лейдерман Н.Л., Липовецкий М.Н. Современная русская литература: 1950–1990-е годы: Учеб. пособие: В 2 т. – М.: Академия, 2013. – 416 с.
Верёвочкин Н. Человек без имени и другие истории о счастливых неудачниках: повести. – Алматы: Алаш, 2015. – 480 с.
REFERENCES
Aleksandrova-Osokina O.N. Voprosy geopolitiki v sovremennom literaturovedenii [Questions of geopoetics in modern literary criticism] // Verhnevolzhskiy filologicheskiy vestnik. – 2020. – №4. – P. 164–171. [In Russian] 2. Zamyatin D.N. Kultura i prostranstvo: Modelirovanie geograficheskih obrazov [Culture and Space: Modeling Geographical Images]. – M.: Znak Publ., 2006.2 488 p. [In Russian]
Shirina V. I. Geopoeticheskie aspekty hudozhestvennogo teksta [Geopoetical aspects of a literary text] // Lingvistika. Semiotika. Metapoetika: sb. nauch. tr. // otv. red. V.P. Hodus. Stavropol, NKFU, 2014. – S. 165–169. [In Russian]
Korablev A.A. Geopoetika kak filosofia prostranstva [Geopoetics as a philosophy of space] // Vestnik Tverskogo gosudarstvennogo universiteta. Seria: Filosofia. – 2015. – №4. – S. 159–168. [In Russian]
Cherniak M.A. Transformacia peterburgskogo teksta v proze XXI veka [Transformation of the St. Petersburg text in the prose of the XXI century] // Vestnik Sankt-Peterburgskogo universiteta. Seria 9. Filologia. Vostokovedenie. Zhurnalistika. – 2014. – №4. – S. 146–153. [In Russian]
Collot M. Pour une géographie littéraire. – Paris: Corti, 2014. – 224 p.
Westphal B. Geocriticism: Real and Fictional Spaces. – New York: Palgrave Macmillan, 2011. – 240 p.
Abaeva G.S. Koncepcia cheloveka v sovremennoi kazahskoi proze [The concept of man in modern Kazakh prose] // Iasaui universitetinin habarshysy. – 2018. – №2. – S. 55–62. [In Kazakh]
Tursunov E.D. Problema identichnosti v tiurkoiazychnoi literature [The problem of identity in Turkic literature] // Tiurkologia. – 2020. – №1. – S. 112–125. [In Russian]
Bahtin M.M. Formy vremeni i hronotopa v romane // V kn.: Bahtin M.M. Voprosy literatury i estetiki [Forms of time and chronotope in the novel // In: Bakhtin M.M. Questions of literature and aesthetics]. – M.: Hudozhestvennaia literatura, 1975. – S. 234–407. [In Russian]
Bahtikireeva U.M. Tvorchestvo kak inobytie: Osobennosti hudozhestvennoi kartiny mira v proze Kazahstana rubezha XX–XXI vekov [Creativity as a different being: Features of the artistic picture of the world in the prose of Kazakhstan at the turn of the XX-XXI centuries]. – M.: IKAR, 2009. – 292 s. [In Russian]
Kaskabasov S.A. Kazahskaia neskazochnaia proza [Kazakh non-fairy tale prose]. – Almaty: Nauka, 1990. – 264 s. [In Russian]
Leiderman N.L., Lipoveckiy M.N. Sovremennaia russkaia literatura: 1950–1990-e gody: Ucheb. posobie: V 2 t. [Modern Russian Literature: 1950–1990s: Textbook: In 2 vols.]. – M.: Akademia, 2013. – 416 s. [In Russian]
Verevochkin N. Chelovek bez imeni i drugie istorii o schastlivyh neudachnikah: povesti [The Man Without a Name and Other Stories About Happy Losers: Novellas]. – Almaty: Alash, 2015. – 480 s. [In Russian]
