OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE OKULLARDAKİ ÇATIŞMAYI KONTROL ATLINDA TUTMANIN STRATEJILERI
1 5
Anahtar Kelimeler:
okul müdürü, öğretmen, okul çatışmaları, çatışma yönetimi, çatışma yönetimi stratejileri.Özet
Bu çalışmanın amacı, Öskemen’de (Kazakistan) görev yapan okul müdürlerinin, bu okullarda çalışan öğretmenlerle yaşadıkları çatışma durumlarını çözme sürecinde kullandıkları çatışma yönetimi stratejilerini kapsamlı bir şekilde belirlemek ve analiz etmektir. Çalışmada okul müdürlerinin öğretmenlerle gerginlik veya anlaşmazlık yaşadıklarında hangi davranış kalıplarını ve stratejileri seçtikleri anlatılmanın yanı sıra, eğitim ortamındaki çatışma durumlarında kullanılmaya uygun davranış ve etkileşim stratejileri belirlenmektedir. Nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veri toplamak için katılımcılara (okul müdürlerine) A. Rahim tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgiler” anketi ve “ROCI II - Örgütsel Çatışma Anketi” verilmiştir.
Kişisel bilgi formu, katılımcıların cinsiyeti (erkek/kadın), okul türü (Kazak okul/Rus okul/karma dilli okul) ve yöneticilik deneyim yılları (1-5 yıl/6-10 yıl/11-16 yıl/17-20 yıl/21 yıl ve üzeri) hakkında bilgi içermektedir. ROCI II anketi 28 ifadeden oluşmakta ve beş temel çatışma yönetimi stratejisini kapsamaktadır: iş birliği, uzlaşma, rekabet, uyum ve kaçınma. Yanıtlar Likert ölçeğinde (“çok nadiren”den “her zaman”a) derecelendirilmiştir. Anket çalışmasına Öskemen’deki 30 okuldan 99 müdür katılmıştır. Toplanan veriler, eğitim alanında veri analizinde yaygın olarak kullanılan SPSS istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar, çatışma durumlarında en sık kullanılan stratejinin “iş birliği” - bütünleşme ve ortak sorun çözme çabası - olduğunu göstermiştir. Ancak bazı durumlarda okul liderleri “kaçınma” stratejisine de başvurmuşlardır. Bu bulgular, okul liderlerinin çatışmalara yapıcı yaklaşımları tercih ettiklerini, ancak bazı durumlarda çatışmanın tırmanmasını önlemek için çatışmadan kaçınma eğiliminde olduklarını göstermektedir.
Referanslar
Воронич Е.А. Технология управления конфликтами в общеобразовательной организации // International Journal of Humanities and Natural Sciences. – 2019. – №3(1). – C. 37–41. https://doi.org/10.24411/2500-1000-2019-10610
Çimen L.K., Sarıboğa F.B. Examınıng school administrators’ and teachers’conflict management styles according to their perception in terms of certain variables // The Journal of Academic Social Science. – 2020. – №110. – S. 29–55.
Karip E. Çatışma yönetimi. – Ankara: Pegem Akademi. – 2000. – 217 s.
Gümüşeli A. İzmir ortaöğretim okuları yöneticilerinin öğretmenler ile arasındaki çatışmaları yönetme biçimleri: Yayımlanmamış dotora tezi. – Ankara: Ankara Üniversitesi Sosya Bilimler Enstitüsü. – 1994. – 220 s.
De Dreu C., Evers A., Beersma B., Kluwer E., Nauta A. A theory-based measure of conflict management strategies in the workplace // Journal of Organizational Behavior. – 2001. – № 22. – P. 645–668. https://doi.org/10.1002/job.107
Rahim А. Toward a theory of managing organizational conflict // The International Journal of Conflict Management. – 2002. – №13(3). – P. 206–235. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.437684
Liebmann M. Arts approaches to conflict. – London and New York: Jessica Kingsley. – 1996. – 246 p.
Uzun T., Ayık A. Relationship between communication competence and conflict management styles of school principals // Eurasian Journal of Educational Research. – 2017. – №68. – P. 167–186. http://dx.doi.org/10.14689/ejer.2017.68.9
Nural Е., Ada Ş., Çolak A. Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin kullandıkları çatışma yönetimi yöntemleri // Journal of Graduate School of Social Sciences. – 2012. – №16 (3). – P. 197–210.
Rahim M. Managing conflict in organizations. 3. Edition. – London: Quorum Books. – 2001. – 309 p.
Gross M., Guerrero L. Managing conflict appropriately and effectively: An application of the competence model to Rahim's organizational conflict styles // The International Journal of Conflict Management. – 2000. – №11(3). – P. 200–226. https://doi.org/10.1108/eb022840 12. Лукин Ю. Конфликтология: Управление конфликтами. – М.: Академический Проект; Трикста, 2007. – 799 c.
Crossfield D., Bourne P. Management of interpersonal conflict between principals and teachers in selected secondary schools in Bermuda // Insights of Anthropology. – 2018. – №2(1). – P. 90–104. https://doi.org/10.36959/763/489
Beyaz B., Güner A., Irmak S., & Toruk B. Okul yöneticilerinin çatışma yönetimi stillerinin örgütsel mutluluğa etkisi // International Academic Social Resources Journal. – 2022. – №7(33). – P. 25–35. https://doi.org/10.26577/JES2024780106
Мукажанова А.М., Чункурова З.К., Исаева А.А. Причины конфликтов в школах по мнению руководителей школ // Вестник КазНУ. Серия: педагогическая. – 2024. – №1(78). – С. 68–77. https://doi.org/10.26577/JES2024780106
REFERENCES
Voronich E.A. Tehnologia upravlenia konfliktami v obsheobrazovatelnoi organizacii [A conflict management technology in a general education secondary school] // International Journal of Humanities and Natural Sciences. – 2019. – №3(1). – S. 37–41. https://doi.org/10.24411/2500-1000-2019-10610 [in Russian]
Çimen L.K., Sarıboğa F.B. Examınıng school administrators’ and teachers’conflict management styles according to their perception in terms of certain variables // The Journal of Academic Social Science. – 2020. – №110. – S. 29–55.
Karip E. Çatışma yönetimi [Conflict management]. – Ankara: Pegem Akademi. – 2000. – 217 s. [in Turkish]
Gümüşeli A. İzmir ortaöğretim okuları yöneticilerinin öğretmenler ile arasındaki çatışmaları yönetme biçimleri: Yayımlanmamış dotora tezi [The ways in which İzmir secondary school administrators manage conflicts between themselves and teachers: Unpublished doctoral thesis]. – Ankara: Ankara Üniversitesi Sosya Bilimler Enstitüsü. – 1994. – 220 s. [in Turkish]
De Dreu C., Evers A., Beersma B., Kluwer E., Nauta A. A theory-based measure of conflict management strategies in the workplace // Journal of Organizational Behavior. – 2001. – № 22. – P. 645–668. https://doi.org/10.1002/job.107
Rahim A. Toward a theory of managing organizational conflict // The International Journal of Conflict Management. – 2002. – №13(3). – P. 206–235. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.437684
Liebmann M. Arts approaches to conflict. – London and New York: Jessica Kingsley. – 1996. – 246 p.
Uzun T., Ayık A. Relationship between communication competence and conflict management styles of school principals // Eurasian Journal of Educational Research. – 2017. – №68. – P. 167–186. http://dx.doi.org/10.14689/ejer.2017.68.9
Nural E., Ada Ş., Çolak A. Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin kullandıkları çatışma yönetimi yöntemleri [Conflict management methods used by school principals according to teacher perceptions] // Journal of Graduate School of Social Sciences. – 2012. – №16 (3). – P. 197–210. [in Turkish]
Rahim M. Managing conflict in organizations. 3. Edition. – London: Quorum Books. – 2001. – 309 p.
Gross M., Guerrero L. Managing conflict appropriately and effectively: An application of the competence model to Rahim's organizational conflict styles // The International Journal of Conflict Management. – 2000. – №11(3). – P. 200–226. https://doi.org/10.1108/eb022840
Lukin Iu. Konfliktologia: Upravlenie konfliktami [Conflictology: Conflict Management]. – M.: Akademicheski Proekt; Triksta, 2007. – 799 c. [in Russian]
Crossfield D., Bourne P. Management of interpersonal conflict between principals and teachers in selected secondary schools in Bermuda // Insights of Anthropology. – 2018. – №2(1). – P. 90–104. https://doi.org/10.36959/763/489
Beyaz B., Güner A., Irmak S., Toruk B. Okul yöneticilerinin çatışma yönetimi stillerinin örgütsel mutluluğa etkisi [The effect of school administrators' conflict management styles on organizational happiness.] // International Academic Social Resources Journal. – 2022. – №7(33). – P. 25–35. https://doi.org/10.26577/JES2024780106 [in Turkish]
Mukazhanova A.M., Chunkurova Z.K., Isaeva A.A. Prichiny konfliktov v shkolah po mneniu rukovoditelei shkol [The causes of conflicts in schools according to school leaders] // Vestnik KazNU. Seria: pedagogicheskaia. – 2024. – №1(78). – S. 68–77. https://doi.org/10.26577/JES2024780106 [in Russian]
