Қазақ және ағылшын топонимдерінің лингвомәдени аспектілері әлемдік мәнмәтінде
6 11
Кілт сөздер:
топонимика, қазақ топонимдері, ағылшын топонимдері, лингвистикалық ерекшеліктер, жаһандық контекст, мәдени мұра, лингвистикалық бейімделу.Аңдатпа
Топонимдер немесе географиялық атаулар лингвистикалық жүйенің маңызды элементтері мәдени және тарихи ақпаратты жеткізуші. Олар өңiрлердiң бiрегей географиялық ерекшелiктерiн, тарихи оқиғалары мен мәдени ұқсастықтарын көрсетедi. Жаһандану жағдайында топонимдердің лингвистикалық аспектілері ерекше маңызға ие болады, өйткені олар басқа тілдер мен мәдениеттерге де және өздеріне де әсер етеді.
Бұл мақалада қазақ және ағылшын топонимдерінің лингвистикалық ерекшеліктері жаһандық мәнмәтінде зерттеледі. Ағылшын топонимдері әлемде колонизация, сауда және ағылшын тілінің халықаралық мәртебесі сияқты тарихи факторлардың арқасында кеңінен таралған. Қазақ топонимдері, керісінше, Қазақстанның геосаяси маңызы, оның экономикалық дамуы мен мәдени алмасуы арқылы халықаралық деңгейде мойындалуда.
Зерттеудің мақсаты – осы топонимдердің тарихи және мәдени маңызын зерделей отырып, қазақ және ағылшын топонимдерінің лингвистикалық сипаттамалары мен олардың жаһандық контекстегі рөлін талдау.
Салыстырмалы талдау арқылы зерттеу осы топонимдер өз өңірлерінің бірегей ұқсастықтарын қалай көрсететінін және жаһандық мәдени алмасуға қалай ықпал ететінін көрсетеді. Жұмыс нәтижелері жаһандану жағдайында ұлттық топонимдерді сақтаудың және ілгерілетудің маңыздылығын, сондай-ақ жергілікті мәдени мұраны сақтай отырып, жаһандық ықпалды теңгерімдеу қажеттігін атап көрсетеді.
Әдебиеттер тізімі
REFERENCES
Meirbekov A.K. Nomadic Place Names // Journal of Educational and Social Research. – 2023. – №13(1). – P. 272–282. https://doi.org/10.36941/jesr-2023-0025
Abdrahmanov A.A. Qazaqstannyn toponimikasy zhane tarihi geografiasy [Toponymy and historical geography of Kazakhstan]. – Astana: L.N. Gumilev atyndagy Eurazia ulttyq universitetі, 2007. – 156 b. [in Kazakh] 3. Ahmetova G.M. Qazaqstannyn toponimiasy: maselelerі men bolashagy. – Almaty: Qazaq universitetі, 2010. – 342 b. [in Kazakh]
Coates R.A. Place-Name History of the English Landscape. – Oxford University Press, 2012. – 128 p.
Crystal D. English as a Global Language. – Cambridge University Press, 2003. – 261 r.
Gelling M., Cole A. The Landscape of Place-Names. – Stamford: Shaun Tyas, 2000. – 256 r.
Mills A.D. A Dictionary of British Place-Names. – Oxford University Press, 2011. – 253 r.
Room A. Place Names of the World. – McFarland & Company, 2006. – 441 r.
Smagulova Zh. Qazіrgі alemdegі qazaq toponimderі: Lingvokulturalyq aspect [Kazakh toponyms in the modern world: Linguocultural aspect]. – Almaty: Qazaq universitetі, 2015. – 252 b. [in Kazakh]
Zharylgasova R.K. Latyn alіpbiіne koshu kezіnde qazaq toponimderіn transliteracialau problemalary [Problems of transliteration of Kazakh toponyms during the transition to the Latin alphabet] // KazUU habarshysy. – 2018. – №184(1). – B. 48–56. [in Kazakh]
Zhangyzqova A.Zh. Globalizacia konteksіnde qazaq toponimderіn latyn qarpіne transliteracialaudyn erekshelіkterі [Features of transliteration of Kazakh toponyms into Latin in the context of globalization] // Language and Culture. – 2019. – №135(1). – B. 28–36. [in Kazakh]
Primkulova G., Kattabekova N., Abdіrashit N. Qazaqstan aumagyndagy sunaqtardyn etnikalyq tarihy zhane qonystanuy [Ethnic history and settlement of sunaks on the territory of Kazakhstan] // Iasaui universitetіnіn habarshysy. – 2023. – №4 (130). – B. 393–405. https://doi.org/10.47526/2023-4/2664-0686.31 [in Kazakh]
Alkaya E. Kazakistan toponimisi: Problemler ve Gelecekler [Toponymy of Kazakhstan: Problems and Futures] // Turkic Studies Journal. – 2020. – №3(2) – S. 92–96. [in Turkish]
