ЗЕРТХАНА ЖАҒДАЙЫНДА МАНДАРИН ӨСІРУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЗЕРТТЕУШІЛІК ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
4 6
Кілт сөздер:
зерттеу әдістері, мандарин өсіру технологиясы, биологиялық эксперимент, мектеп зертханасы, зерттеушілік дағды қалыптастыру, зертханалық жұмыс.Аңдатпа
Бұл зерттеу жұмысында мектеп бағдарламасында биология пәнін оқытуда оқушыларға биологиялық процестер туралы табиғи-ғылыми білім мен дағдыны қалыптастыру және олардың биологияның ғылыми бағыты бойынша зерттеушілік қабілеттерін жетілдіру мақсат етілді. Мақсатқа сәйкес, мектеп зертханасы жағдайында мандарин өсіру әдістемелері негізінде зерттеу жұмыстарын ұйымдастырудың маңыздылығы баяндалды.
Жүргізілген зерттеу жұмысы негізінде эксперименттік сынып оқушыларында мандарин өсіру әдістемелері бойынша ұйымдастырылған биологиялық эксперименттердің оқушылардың пәнді игерудегі табыстылығына, сондай-ақ зерттеушілік дағдыларының қалыптасуына әсері анықталды. Оқушылардың 7-сынып бағдарламасы аясында тақырыптық білім берумен қатар, сабақтан тыс зертханалық жұмыстарды жүргізу арқылы практикалық білікті қатар меңгертудің өзектілігі сараланды. Алынған теориялық білімді зертханалық жұмыстармен бекіту – білім алушыларға биологияны оқуда жоғары қызығушылықты: тану, білу, зерттеу, қолдану сынды оқу әрекеттерін қалыптастыруды қамтамасыз ететіні көрсетілді. Дәстүрлі білім беруде қалыптасқан жүйедегідей оқушы тек тыңдаушы ғана емес, оқу процесінде белсенді, ізденімпаз, өздігінен білуге ұмтылған кемел тұлға ретінде қалыптасады. Биологияны оқытуда зертханалық жұмыстарды тиімді қолдану оқушылардың ғылым саласына деген көзқарастарының яғни зерттеушілік дағдылары дұрыс қалыптасуына бағдарлайтыны сөзсіз.
Мақалада оқушыларда зерттеу танымдарын қалыптастырудың биология пәнін оқытудағы тиімділігі көрсетілді.
Әдебиеттер тізімі
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Уразымбетова Б.Б., Бугасова З.А. «Биология» пәнінен зертханалық және практикалық сабақтарды өткізу // Репозиторий КРУ. – 2017. [Электронный ресурс]. URL: http://repo.kspi.kz/handle/item/2473 (қаралған күні 14.11.2022)
Петрова Е.В. Роль исследовательской работы в современной системе биологического образования // Успехи современного естествознания. – 2004. – №5. – С. 73–76.
Викторов Ю.М., Лебедева С.А., Тарасов С.В. Организация исследовательской деятельности школьников. [Электронный ресурс]. URL: www.abitu.ru/researcher/practice/practice_org/practice_al l/a_1z0csx.html (қаралған күні 14.11.2022)
Yernazarova G. et al. Method of use of biotechnological research (for example, biologically active substances of higher aquatic plants) in teaching Biology // Вестник КазНУ. Серия педагогическая. – 2018. – Т. 55. – №2. – С. 66–73.
Ержанова М., Жаксыбаев М. Биолог студенттердің зерттеушілік құзыреттілігін қалыптастырудағы зертханалық жұмыстардың маңызы // Абай ат. ҚазҰПУ хабаршысы. «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы. – 2022. – Т. 3. – №73. – Б. 34–41.
Ерденов М. Мектеп оқушыларының этноботаникалық білімді сыныптан тыс оқыту арқылы ғылыми танымдылығын қалыптастыру жолдары // ҚР ҰҒА хабаршысы. – 2023. – Т. 406. – №6. – Б. 126–141.
Аскарбекова К. Факультативтік оқыту 6-7 сынып оқушыларының зерттеу құзыреттілігін дамыту ресурсы ретінде: факультативтік оқыту 6-7 сынып оқушыларының зерттеу құзыреттілігін дамыту ресурсы ретінде // Абай ат. ҚазҰПУ Хабаршысы. Психология сериясы. – 2021. – Т. 67. – №2. https://doi.org/10.51889/2021-2.1728-7847.10 8. Рамазанова А.А., Ерназарова Г.И., Турашева С.К., Кудайбергенова Б.М. Биолог зерттеушінің ізденімпаздылық іскерлігін қалыптастырудың негізі // Әл-Фараби ат. ҚазҰУ хабаршысы. Педагогика ғылымдары сериясы. – 2020. – Т. 62. – №1. – С. 35–42.
Кендірбай А.М., Турганбаева А.А. Оқушылардың зерттеушілік құзыреттіліктерін дамыту // Вопросы науки и образования: теоретические и практические аспекты. – 2022. – №2. – Б. 121–127.
Маратқызы М. Мектеп оқушыларының зерттеушілік дағдыларын дамыту // «Педагогикалық білім берудің үздіксіздігі-заманауи педагогтардың табыстылығының кепілі»: 2022 жылдың 11 ақпандағы Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. II Кітап. – Қостанай: А. Байтұрсынов атындағы Қостанай өңірлік университеті, 2022. – 365 б.
REFERENCES
Urazymbetova B.B., Bugasova Z.A. «Biologia» panіnen zerthanalyq zhane praktikalyq sabaqtardy otkіzu [Conducting laboratory and practical classes in the discipline “Biology”] // Repozitoriy KRU. – 2017. [Electronic resource]. URL: http://repo.kspi.kz/handle/item/2473 (date of access 14.11.2022) [in Kazakh]
Petrova E.V. Rol issledovatelskoi raboty v sovremennoi sisteme biologicheskogo obrazovania [The role of research in the modern system of biological education] // Uspehi sovremennogo estestvoznania. – 2004. – №5. – S. 73–76. [in Russian]
Viktorov Iu.M., Lebedeva S.A., Tarasov S.V. Organizacia issledovatelskoi deiatelnosti shkolnikov [Organization of students' research activities]. [Electronic resource]. URL: www.abitu.ru/researcher/practice/practice_org/practice_al l/a_1z0csx.html (date of access 14.11.2022) [in Russian]
Yernazarova G. et al. Method of use of biotechnological research (for example, biologically active substances of higher aquatic plants) in teaching Biology // Vestnik KazNU. Seria pedagogicheskaia. – 2018. – T. 55. – №2. – S. 66–73.
Erzhanova M., Zhaksybaev M. Biolog studentterdіn zertteushіlіk quzyrettіlіgіn qalyptastyrudagy zerthanalyq zhumystardyn manyzy [The importance of laboratory work in the formation of research competence of biologist students] // Abai at. QazUPU habarshysy. «Zharatylystanu-geografia gylymdary» seriasy. – 2022. – T. 3. – №73. – B. 34–41. [in Kazakh]
Erdenov M. Mektep oqushylarynyn etnobotanikalyq bіlіmdі synyptan tys oqytu arqyly gylymi tanymdylygyn qalyptastyru zholdary [Ways to form the scientific awareness of schoolchildren through extracurricular teaching of ethnobotanical knowledge] // QR UGA habarshysy. – 2023. – T. 406. – №6. – B. 126–141. [in Kazakh]
Askarbekova K. Fakultativtіk oqytu 6-7 synyp oqushylarynyn zertteu quzyrettіlіgіn damytu resursy retіnde: fakultativtіk oqytu 6-7 synyp oqushylarynyn zertteu quzyrettіlіgіn damytu resursy retіnde // Abai at. QazUPU Habarshysy. Psihologia seriasy. – 2021. – T. 67. – №2. https://doi.org/10.51889/2021-2.1728-7847.10 [in Kazakh]
Ramazanova A.A., Ernazarova G.I., Turasheva S.K., Kudaibergenova B.M. Biolog zertteushіnіn іzdenіmpazdylyq іskerlіgіn qalyptastyrudyn negіzі [The basis for the formation of inquisitive skills of a biologist researcher] // Al-Farabi at. QazUU habarshysy. Pedagogika gylymdary seriasy. – 2020. – T. 62. – №1. – S. 35–42. [in Kazakh]
Kendіrbai A.M., Turganbaeva A.A. Oqushylardyn zertteushіlіk quzyrettіlіkterіn damytu [Development of research competencies of students] // Voprosy nauki i obrazovania: teoreticheskie i prakticheskie aspekty. – 2022. – №2. – B. 121–127. [in Kazakh]
Maratqyzy M. Mektep oqushylarynyn zertteushіlіk dagdylaryn damytu [Development of research skills of schoolchildren] // «Pedagogikalyq bіlіm berudіn uzdіksіzdіgі – zamanaui pedagogtardyn tabystylygynyn kepіlі»: 2022 zhyldyn 11 aqpandagy Halyqaralyq gylymi-tazhіribelіk konferencia materialdary. II Kіtap. – Qostanai: A. Baitursynov atyndagy Qostanai өnіrlіk universitetі, 2022. – 365 b. [in Kazakh]
