SHERKHAN MURTAZA'NIN ESERLERİNDE SANATSAL VE GAZETECİLİK SÖYLEMİNDE ULUSAL ZİHNİYET
0 1
Anahtar Kelimeler:
Sherkhan Murtaza'nın eseri, ulusal karakter, Kazak kültürü, sanatsal söylem, gazetecilik söylemi, metin, dil.Özet
Bir ulusun kültürünü ve etnik kökenini, davranışını, dünya görüşünü tanımak için içsel ulusal ruhunu belirlemek önemlidir. Araştırma çalışmasının amacı, sanatsal ve gazetecilik söylemi temelinde ulusal zihniyetin karakterini ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla yazar Şerhan Murtaza'nın eserlerindeki sanatsal söylem ve gazetecilik söylemi dikkate alınmış, içindeki ulusal zihniyetin tezahürünün özgüllüğü, dilsel karakteri, yazarın ulusal zihniyeti keşfetmedeki özgün yaratıcı becerisi ortaya çıkarılmıştır. Metindeki ulusal zihniyetin ifadesini tanımak için eserlerin belirli noktalarını analiz etme, seçme, karşılaştırma, yorumlama, sözcüksel ve anlamsal, metinsel analiz yöntemleri uygulanmıştır. Örnek alınan her noktada, ulusal dili tanımlayan dilsel birimlerin anlamı açıklanmıştır. Ulusal zihniyetin tezahürünü tanımlayan metinlerin incelenmesi, ulusal geleneğin ve dünya görüşünün, kültürün özelliklerine yeni bir bakış açısı sağlamıştır. Tarihsel zamanın çeşitli olaylarında ve sosyal, sosyal, ideolojik bağlamlarda ulusal zihniyetin değişkenliği sorununu belirleme ihtiyacı, tematik özellikleri belirler ve araştırma çalışmalarının alaka düzeyini kanıtlar.
Ayrıca araştırma çalışmasında, sanatsal söylemde ve gazetecilik söyleminde ulusal zihniyetin tanımının özellikleri, yazarın sözlerinin kullanımı analiz edilmiştir. Ulusal zihniyetin ifadesinin belirli bir metnin, cümlenin ve hatta kelimenin anlamsal kökünde yattığı kanıtlanmıştır ve bunun ulusun psikolojisinden farkı açıklanmaktadır. Çalışma konusu çerçevesinde, daha önce çalışmayı yazan bilim adamlarının teorik ve pratik sonuçları dikkate alınarak, çalışmanın Analizi ve sonuçları bölümünde metnin sözcüksel analizi üzerine çalışmalar yapılmıştır. Sanatsal ve gazetecilik söylemi çerçevesinde ulusal dilin tanımlanması, araştırma çalışmasının bilimsel ve pratik önemini göstermiştir. Ulusal zihniyetin çeşitli durumlarda nasıl tezahür ettiğinin incelenmesi sırasında, ulusal bilinçte gelişen alışkanlıklar ve konumlar arasındaki ilişki analiz edildi. İletişimsel faaliyete dayalı sanatsal ve gazetecilik söyleminin faaliyeti, konuşmacı ile dinleyici arasındaki dilbilimsel-zihinsel bağlantı sorunu dikkate alınır. Metinlerde ulusal zihniyetin aktarılmasının özgüllüğü, dilsel özgüllük ve yazarın yazarın yaklaşımı açısından analiz edilmiştir. Ulusal zihniyetin açık bir tezahürünün, yazarın bireysel ayetlerde ulusal bilgiden kaynaklanan zihinsel doğanın tezahürlerinin analiz edildiği temelinde, yazarın gazetecilik anlayışlarında sıklıkla bulunabileceği tespit edilmiştir. Araştırma çalışmasının sonunda, yazarın çalışmaları temelinde belirlenen ulusal zihniyetin sanatsal söylemindeki ve gazetecilik söylemindeki aktarımın özgüllüğü formüle edilmiş, benzerlikler ve farklılıklar ortaya çıkarılmıştır.
Referanslar
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Скуратов И.В., Корж В.И. Специфика национального менталитета и национального характера русских и французов через призму этнических лингвокультур // Вестник Московского государственного областного университета. Серия: Лингвистика. – 2020. – №1. – С. 111–115.
Kashenkova I. Features of National Mentality: Russian Political Discourse vs German Political Discourse. [Электронды ресурс]. URL: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4652689 (қаралған күні 15.10.2024)
Жумагулова А.М., Каримова Б.Ж. Публицистикалық дискурс және әлеуметтік-коммуникативтік арақатынас // ҚазҰУ Хабаршысы. Журналистика сериясы. – 2021. – №3 (61). – Б. 22–31. https://doi.org/10.26577/HJ.2021.v61.i3.03
Rashidova M.B. The concept of discourse in modern linguistics // ResearchJet Journal of Analysis and Inventions. – 2021. – Vol 2. Issue 7. – P. 6–13.
Койлыбаева Р.К., Жунисова М.А. Отбасы дискурсына тән негізгі белгілер // Абай атындағы ҚазҰПУ хабаршысы. Филология ғылымдары сериясы. – 2020. – №2 (72). – Б. 202–206. https://doi.org/10.51889/2020-2.1728-7804.31
Мұртаза Ш. Кәрі солдат. [Электронды ресурс]. URL: https://bilim all.kz/article/7627 Kari soldat (қаралған күні 15.10.2024)
Мұртаза Ш. Жазғы демалыс. [Электронды ресурс]. URL: https://bilim all.kz/article/9374 ZHazgy
demalys (қаралған күні 15.10.2024)
Мұртаза Ш. Ақсай мен Көксай. [Электронды ресурс]. URL: https://bilim all.kz/article/17643 (қаралған күні 15.10.2024)
Мұртаза Ш. Жаңбырлы той. [Электронды ресурс]. URL: https://www.zharar.com/index.php?do=shorttexts&action=item&id=17865 (қаралған күні 15.10.2024)
Мұртаза Ш. Ақындар мен әкімдер. [Электронды ресурс]. URL: https://www.zharar.com/index.php?do=shorttexts&action=item&id=17855 (қаралған күні 15.10.2024)
Мұртаза Ш. Айқайлап айтқан сөз. [Электронды ресурс]. URL: https://bilim all.kz/article/7630 Aiqailap
aitqan soz (қаралған күні 15.10.2024)
Мұртаза Ш. Елім, саған айтам, елбасы, сен де тыңда! [Электронды ресурс]. URL: https://bilim
all.kz/article/17608 Elim sagan aitam elbasy sen de tynda (қаралған күні 15.10.2024)
Шерхан Мұртазаның қанатты сөздері. [Электронды ресурс]. URL: https://massaget.kz/asyil_soz/sherhan
murtazanyin kanattyi sozder 51543/ (қаралған күні 15.10.2024)
Нақыл сөздер. А. Байтұрсынұлы. [Электронды ресурс]. URL: https://www.zharar.com/index.php?do=shorttexts&action=item&id=17797 (қаралған күні 15.10.2024)
Мұртаза Ш. Әкімдер ант берсін. [Электронды ресурс]. URL: https://bilim all.kz/article/17605 Akimder
de ant bersin (қаралған күні 15.10.2024)
Мұртаза Ш. Рух пен намыстың төресі. [Электронды ресурс]. URL: https://bilim all.kz/article/17607
Ruh pen namystyn toresi (қаралған күні 15.10.2024)
Мұртаза Ш. Тірілер ойлансын, Камал. [Электронды ресурс]. URL: https://abai.kz/post/14595 (қаралған күні 15.10.2024)
Мұртаза Ш. Зейнет күреспен келеді. [Электронды ресурс]. URL: https://bilim all.kz/article/17593
Zeinet kurespen keledi (қаралған күні 15.10.2024)
Мұртаза Ш. Қорқыттың қобызы қалғып кеткенде. [Электронды ресурс]. URL: https://bilim
all.kz/article/17594 Qorqyttyn qobyzy qalgyp ketkende (қаралған күні 15.10.2024)
Нусупова А.Ж. Ш. Мұртазаның «Тамұқ» шығармасындағы Тұрар образы // Ясауи университетінің хабаршысы. 2020. №3. Б. 91 99. https://doi.org/10.47526.2020/2664-0686.009
REFERENCES
Skuratov I.V., Korzh V.I. Specifika nacionalnogo mentaliteta i nacionalnogo haraktera russkih i francuzov cherez prizmu etnicheskih lingvokultur [The specifics of the national mentality and national character of Russians and French through the prism of ethnic linguistic cultures] // Vestnik Moskovskogo gosudarstvennogo oblastnogo universiteta. Seria: Lingvistika. – 2020. – №1. – S. 111–115. [in Russian]
Kashenkova I. Features of National Mentality: Russian Political Discourse vs German Political Discourse. [Electronic resource]. URL: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4652689 (date of access 15.10.2024)
Jumagulova A.M., Karimova B.J. Publicistikalyq diskurs jane aleumettіk-kommunikativtіk araqatynas [Journalistic discourse and socio-communicative correlation] // QazUU Habarshysy. Jurinalistika seriasy. – 2021. – №3 (61). – B. 22–31. https://doi.org/10.26577/HJ.2021.v61.i3.03 [in Kazakh]
Rashidova M.B. The concept of discourse in modern linguistics // ResearchJet Journal of Analysis and Inventions. – 2021. – Vol 2, Issue 7. – P. 6–13.
Koilybaeva R.K., Junisova M.A. Otbasy diskursyna tan negіzgі belgіler [The main features characteristic of family discourse] // Abai atyndagy QazUPU habarshysy. Filologia gylymdary seriasy. – 2020. – №2 (72). – B. 202–206. https://doi.org/10.51889/2020-2.1728-7804.31 [in Kazakh] 6. Murtaza Sh. Karі soldat [Old soldier]. [Electronic resource]. URL: https://bilim-all.kz/article/7627-Kari-soldat (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 7. Murtaza Sh. Jazgy demalys [Summer holidays]. [Electronic resource]. URL: https://bilim-all.kz/article/9374-ZHazgy-demalys (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 8. Murtaza Sh. Aqsai men Koksai [Aksai and Koksai]. [Electronic resource]. URL: https://bilim-all.kz/article/17643 (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 9. Murtaza Sh. Janbyrly toi [Rainy wedding]. [Electronic resource]. URL: https://www.zharar.com/index.php?do=shorttexts&action=item&id=17865 (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 10. Murtaza Sh. Aqyndar men akіmder [Poets and governors]. [Electronic resource]. URL: https://www.zharar.com/index.php?do=shorttexts&action=item&id=17855 (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 11. Murtaza Sh. Aiqailap aitqan soz [The word shouted]. [Electronic resource]. URL: https://bilim-all.kz/article/7630-Aiqailap-aitqan-soz (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 12. Murtaza Sh. Elіm, sagan aitam, elbasy, sen de tynda [My country, I tell you, elbasy, you listen too]! [Electronic resource]. URL: https://bilim-all.kz/article/17608-Elim-sagan-aitam-elbasy-sen-de-tynda (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 13. Sherhan Murtazanyn qanatty sozderі [Catchphrases of Sherkhan Murtaza]. [Electronic resource]. URL: https://massaget.kz/asyil_soz/sherhan-murtazanyin-kanattyi-sozder--51543/ (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 14. Naqyl sozder. A. Baitursynuly [Proverbs. A. Baitursynuly]. [Electronic resource]. URL: https://www.zharar.com/index.php?do=shorttexts&action=item&id=17797 (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 15. Murtaza Sh. Akіmder ant bersіn [Let governors swear]. [Electronic resource]. URL: https://bilim-all.kz/article/17605-Akimder-de-ant-bersin (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 16. Murtaza Sh. Ruh pen namystyn toresі [Judge of spirit and honor]. [Electronic resource]. URL: https://bilim-all.kz/article/17607-Ruh-pen-namystyn-toresi (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 17. Murtaza Sh. Tіrіler oilansyn, Kamal [Let the Living think, Kamal]. [Electronic resource]. URL: https://abai.kz/post/14595 (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 18. Murtaza Sh. Zeinet kurespen keledі [Retirement comes with a fight]. [Electronic resource]. URL: https://bilim-all.kz/article/17593-Zeinet-kurespen-keledi (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 19. Murtaza Sh. Qorqyttyn qobyzy qalgyp ketkende [When Korkut's kobyz asleep]. [Electronic resource]. URL: https://bilim-all.kz/article/17594-Qorqyttyn-qobyzy-qalgyp-ketkende (date of access 15.10.2024) [in Kazakh] 20. Nusupova A.J. Sh. Murtazanyn «Tamuq» shygarmasyndagy Turar obrazy [The image of Turar in the work “Tamuk” by Sh. Murtaza] // Jasaui universitetіnіn habarshysy. – 2020. – № 3. – B. 91–99. https://doi.org/10.47526.2020/2664-0686.009 [in Kazakh]
