Дастан «Әбу Шашма» Карасакала Еримбета: исламский мировоззрение и принцип справедливости
3 7
Ключевые слова:
исламское мировоззрение, принципы, законы шариата, чистота духа, религиозная философия, восточный сюжет, мусульманская культура.Аннотация
В статье рассматриваются тематические и идейные особенности и структура дастана «Әбу Шашма» Карасакала Еримбета. Анализируются научные выводы о исламском мировоззрении, принципах справедливости, гражданской позиции. Также обсуждается влияние мусульманской культуры на мысли поэта о чистоте души, духа и покаяния, а также соблюдение законов шариата.
Персонажи дастана, такие как Умар, являются примером справедливости и точного выполнения воли Аллаха, в то время как Әбу Шашма признает свои грехи и через покаяние подтверждает свое обращение к вере.
В статье выявляется философская глубина, пропагандирующая мощь ислама, с акцентом на религиозно-философские размышления. Рассматривается религиозно-этическое содержание дастана «Әбу Шашма». Принципы веры, справедливости и соблюдения законов шариата анализируются через примеры, приводимые автором.
В дастане уделяется внимание восточной модели и принципам казахского национального словесного искусства. Раскрывается значение исламских ценностей, стойкости религиозной веры, справедливости и исполнения законов шариата, а также их нравственное поучение и актуальность в современном мире.
Литературная связь, взаимодействие и преемственность с мусульманской культурой в дастане, основанном на восточном сюжете, также рассматриваются. Карасакал Еримбет проповедовал могущество ислама и подчёркивал важность искреннего покаяния для духовного очищения.
Дастан анализируется с литературно-теоретической точки зрения, внимание уделяется раскрытию его познавательной и нравственной ценности.
Библиографические ссылки
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Тулебаева А.Т. Сыр бойы ақын-жыраулары поэзиясындағы философиялық дүниетаным және педагогикалық көзқарастар: Философия докторы (PhD) ... дис. – Қызылорда, 2024. – 197 б. 2. Жанбершиева Ұ., Оралова Г.С., Төлебаева А.Т., Камишева Г.А. Сыр сүлейлерінің (Тұрмағамбет, Жүсіп, Омар) мысал өлеңдеріндегі Шығыстық дәстүр // Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы. Филология сериясы. – 2023. – №4(145). – Б. 121–131.
Оралова Г., Жанбершиева Ұ., Төлебаева А. Сыр сүлейлері шығармаларындағы діни-ағартушылық идея. – Қызылорда: Тұмар, 2024. – 248 б.
Қазақ әдебиетіндегі кітаби ақындар дәстүрі. Халықаралық ғылыми-теориялық конференция жинағы. – Түркістан: Тұран, 2009. – 380 б.
Ерімбет Көлдейбекұлы. Ұлағат сөзім ұрпаққа. – Алматы: Маржан, 1995. – 302 б.
Күмісбаев Ө. Алтын қазық. – Алматы: Қайнар, 2012. – 512 б.
Кәрібозұлы Б., Игенбаева Р. Сыр сүлейлері шығармаларының ұлттық, тәлім-тәрбиелік тағылымы: ғылыми-танымдық кітап. – Алматы: Арыс, 2019. – 168 б.
Құран Кәрім, қазақша мағына және түсінігі / Ауд. Халифа Алтай. – Сауд Арабия. Мәдине, 1991. – 51 б.
Кәрібозұлы Б., Апенов Б. Сыр сүлейлері шығармаларындағы ұлттық дүниетаным сипаты: ғылыми-танымдық кітап. – Алматы: Арыс, 2018. – 128 б.
Кәрібозұлы Б., Әпенов Б., Игенбаева Р. Сыр сүлейлерінің әдеби мұрасы: монография. –Алматы: Қазақ тілі, 2020. – 320 б.
REFERENCES
Tulebaeva A.T. Syr boiy aqyn-zhyraulary poeziasyndagy filosofialyq dunietanym zhane pedagogikalyq kozqarastar: Filosofia doktory (PhD) ... dis. [Philosophical worldview and pedagogical approaches in the poetry of the poet-Zhyrau along the Syr Darya: dis.]. – Qyzylorda, 2024. – 197 b. [in Kazakh]
Zhanbershieva U., Oralova G.S., Tolebaeva A.T., Kamisheva G.A. Syr suleilerіnіn (Turmagambet, Zhusіp, Omar) mysal olenderіndegі Shygystyq dastur [The Eastern tradition in the verses of the Akyns of the Syrdarya (Turmagambet, Zhusup, Omar)] // L.N. Gumilev atyndagy EUU Habarshysy. Filologia seriasy. – 2023. – №4(145). – B. 121–131. [in Kazakh]
Oralova G., Zhanbershieva U., Tolebaeva A. Syr suleilerі shygarmalaryndagy dіni-agartushylyq ideia [Religious and educational idea in the works of the Akyns of Syrdarya]. – Qyzylorda: Tumar, 2024. – 248 b. [in Kazakh] 4. Qazaq adebietіndegі kіtabi aqyndar dasturі [Traditions of book poets in Kazakh literature]. Halyqaralyq gylymi-teorialyq konferencia zhinagy. – Turkіstan: Turan, 2009. – 380 b. [in Kazakh]
Erіmbet Koldeibekuly. Ulagat sozіm urpaqqa [My proverb to posterity]. – Almaty: Marzhan, 1995. – 302 b. [in Kazakh]
Kumіsbaev O. Altyn qazyq [The Golden Peg]. – Almaty: Qainar, 2012. – 512 b. [in Kazakh]
Karіbozuly B., Igenbaeva R. Syr suleilerі shygarmalarynyn ulttyq, talіm-tarbielіk tagylymy: gylymi-tanymdyq kіtap [National, educational and educational teachings of the works of the Akyns of Syrdarya: a scientific and educational book]. – Almaty: Arys, 2019. – 168 b. [in Kazakh]
Quran Karіm, qazaqsha magyna zhane tusіnіgі [The Quran, the meaning and concept of the Kazakh language] / Aud. Halifa Altai. – Saud Arabia. Madine, 1991. – 51 b. [in Kazakh]
Karіbozuly B., Apenov B. Syr suleilerі shygarmalaryndagy ulttyq dunietanym sipaty: gylymi-tanymdyq kіtap [The nature of the national worldview in the works of the Akyns of Syrdarya: a scientific and educational book]. – Almaty: Arys, 2018. – 128 b. [in Kazakh]
Karіbozuly B., Apenov B., Igenbaeva R. Syr suleilerіnіn adebi murasy: monografia [Literary heritage of the Akyns of Syrdarya: a monograph]. –Almaty: Qazaq tіlі, 2020. – 320 b. [in Kazakh]
