KARASAKAL ERİMBET’İN “ABU ŞAŞMA” DESTANI: İSLAM DÜNYASI VE ADALET İLKESİ
3 7
Anahtar Kelimeler:
İslami dünya görüşü, prensipler, şeriat hükümleri, manevi saflık, din felsefesi, doğu kurgusu, Müslüman kültürü, tövbe.Özet
Makalede Karasakal Erimbet’in “Abu Şaşma” destanının tematik, ideolojik özellikleri ve yapısı incelenmektedir. Destandaki İslami dünya görüşü hakkında bilimsel çıkarımlar analiz edilmektedir. İslami bakış açısı, adalet ilkeleri ve medeni ilkeler tespit edilmektedir. Şairin ruh ve ruh temizliği ve şeriat kurallarına uymada tövbe konusundaki düşünceleri üzerinde Müslüman kültürünün etkisi de tartışılmaktadır.
Destanın kahramanlarından Omar Adil, Allah'ın hükmünü kararlılıkla yerine getiren kişidir. Ebu Şaşma ise, somut delillerle günahını itiraf etmiş ve tövbe etmiştir.
İslam dininin gücünü vaaz eden makale, derin bir dini ve felsefi düşünceyi ortaya koymaktadır. “Abu Şaşma” destanının dini ve ahlaki içeriği analiz edilmektedir. Yazarın destandaki bağlılığı, adalet anlayışı ve şeriat kurallarına uyumu örneklerle belirlenmektedir.
Doğuya özgü bir olay örgüsüne dayanan destanda, Müslüman kültürüyle edebi bağlantı, bütünleşme ve süreklilik analiz edilmektedir. Destanda Doğu modeline ve Kazak milli söz sanatının ilkelerine dikkat çekilmektedir. İslami değerler, dini inanç, adalet ve şeriat kanunlarının uygulanmasına dair öğretici düşüncelerin modern önemi ortaya konmaktadır.
Karasakal Erimbet, İslam’ın gücünü vaaz etmekte ve manevi arınma için samimi tövbenin önemini vurgulamaktadır. Destan, edebi ve teorik açıdan sistematik olarak analiz edilmekte ve eğitici ve bilişsel anlamının ortaya çıkarılmasına özen gösterilmektedir.
Destanda Doğu modeline ve Kazak milli söz sanatının ilkelerine dikkat çekilmektedir. İslami değerler, dini inanç, adalet ve şeriat kanunlarının uygulanmasına dair öğretici düşüncelerin modern önemi ortaya konmaktadır.
Referanslar
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Тулебаева А.Т. Сыр бойы ақын-жыраулары поэзиясындағы философиялық дүниетаным және педагогикалық көзқарастар: Философия докторы (PhD) ... дис. – Қызылорда, 2024. – 197 б. 2. Жанбершиева Ұ., Оралова Г.С., Төлебаева А.Т., Камишева Г.А. Сыр сүлейлерінің (Тұрмағамбет, Жүсіп, Омар) мысал өлеңдеріндегі Шығыстық дәстүр // Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ Хабаршысы. Филология сериясы. – 2023. – №4(145). – Б. 121–131.
Оралова Г., Жанбершиева Ұ., Төлебаева А. Сыр сүлейлері шығармаларындағы діни-ағартушылық идея. – Қызылорда: Тұмар, 2024. – 248 б.
Қазақ әдебиетіндегі кітаби ақындар дәстүрі. Халықаралық ғылыми-теориялық конференция жинағы. – Түркістан: Тұран, 2009. – 380 б.
Ерімбет Көлдейбекұлы. Ұлағат сөзім ұрпаққа. – Алматы: Маржан, 1995. – 302 б.
Күмісбаев Ө. Алтын қазық. – Алматы: Қайнар, 2012. – 512 б.
Кәрібозұлы Б., Игенбаева Р. Сыр сүлейлері шығармаларының ұлттық, тәлім-тәрбиелік тағылымы: ғылыми-танымдық кітап. – Алматы: Арыс, 2019. – 168 б.
Құран Кәрім, қазақша мағына және түсінігі / Ауд. Халифа Алтай. – Сауд Арабия. Мәдине, 1991. – 51 б.
Кәрібозұлы Б., Апенов Б. Сыр сүлейлері шығармаларындағы ұлттық дүниетаным сипаты: ғылыми-танымдық кітап. – Алматы: Арыс, 2018. – 128 б.
Кәрібозұлы Б., Әпенов Б., Игенбаева Р. Сыр сүлейлерінің әдеби мұрасы: монография. –Алматы: Қазақ тілі, 2020. – 320 б.
REFERENCES
Tulebaeva A.T. Syr boiy aqyn-zhyraulary poeziasyndagy filosofialyq dunietanym zhane pedagogikalyq kozqarastar: Filosofia doktory (PhD) ... dis. [Philosophical worldview and pedagogical approaches in the poetry of the poet-Zhyrau along the Syr Darya: dis.]. – Qyzylorda, 2024. – 197 b. [in Kazakh]
Zhanbershieva U., Oralova G.S., Tolebaeva A.T., Kamisheva G.A. Syr suleilerіnіn (Turmagambet, Zhusіp, Omar) mysal olenderіndegі Shygystyq dastur [The Eastern tradition in the verses of the Akyns of the Syrdarya (Turmagambet, Zhusup, Omar)] // L.N. Gumilev atyndagy EUU Habarshysy. Filologia seriasy. – 2023. – №4(145). – B. 121–131. [in Kazakh]
Oralova G., Zhanbershieva U., Tolebaeva A. Syr suleilerі shygarmalaryndagy dіni-agartushylyq ideia [Religious and educational idea in the works of the Akyns of Syrdarya]. – Qyzylorda: Tumar, 2024. – 248 b. [in Kazakh] 4. Qazaq adebietіndegі kіtabi aqyndar dasturі [Traditions of book poets in Kazakh literature]. Halyqaralyq gylymi-teorialyq konferencia zhinagy. – Turkіstan: Turan, 2009. – 380 b. [in Kazakh]
Erіmbet Koldeibekuly. Ulagat sozіm urpaqqa [My proverb to posterity]. – Almaty: Marzhan, 1995. – 302 b. [in Kazakh]
Kumіsbaev O. Altyn qazyq [The Golden Peg]. – Almaty: Qainar, 2012. – 512 b. [in Kazakh]
Karіbozuly B., Igenbaeva R. Syr suleilerі shygarmalarynyn ulttyq, talіm-tarbielіk tagylymy: gylymi-tanymdyq kіtap [National, educational and educational teachings of the works of the Akyns of Syrdarya: a scientific and educational book]. – Almaty: Arys, 2019. – 168 b. [in Kazakh]
Quran Karіm, qazaqsha magyna zhane tusіnіgі [The Quran, the meaning and concept of the Kazakh language] / Aud. Halifa Altai. – Saud Arabia. Madine, 1991. – 51 b. [in Kazakh]
Karіbozuly B., Apenov B. Syr suleilerі shygarmalaryndagy ulttyq dunietanym sipaty: gylymi-tanymdyq kіtap [The nature of the national worldview in the works of the Akyns of Syrdarya: a scientific and educational book]. – Almaty: Arys, 2018. – 128 b. [in Kazakh]
Karіbozuly B., Apenov B., Igenbaeva R. Syr suleilerіnіn adebi murasy: monografia [Literary heritage of the Akyns of Syrdarya: a monograph]. –Almaty: Qazaq tіlі, 2020. – 320 b. [in Kazakh]
